Boğaz'ın İki Yakası

İlker Ergün, Mehmet Can Engül

“Boğaz’ın İki Yakası” projesi, İstanbul’un iki yakasını birbirine bağlayan vapurları dijital tiyatro mekanlarına dönüştürmek için tasarlanmış hibrit bir sanat projesidir. “Vapur” ve “İskele” mekanlarına özel tasarlanacak olan bu proje, dijital olanakları kullanarak kamusal mekanları birer dijital sanat alanına dönüştürmeyi ve dijital sanatı geniş kitlelere ulaştırmayı amaçlar. Oluşturulacak deneyim için PAINTelling formunun kullanılması hedeflenmektedir. PAINTelling, resim ve tiyatro sanatlarını bir arada düşünen yeni bir dijital form olarak tanımlanmıştır. Bu formda resimde görülen sahne, bir olayın son ânı olarak hayal edilir ve “Bu tabloda gerçekleşen olay nedir?” sorusuna cevap oluşturacak bir hikaye tasarlanır. Tabloda yer alan karakterlerin gözünden hikayenin bu sona doğru nasıl geliştiğini anlatan farklı ses tiyatrosu oyunları üretilir. Seyirci, karakterlerin perspektifinden oluşturulan oyunları dinleyerek hikayenin onların gözünden nasıl geliştiğine şahit olmaktadır. “Boğaz’ın İki Yakası” projesi, PAINTelling formunu sadece dijital mecrada üretilen bir deneyim olmaktan çıkarıp fiziksel mekan için tasarlanmış hibrit bir forma taşıyacaktır. Bunun için, Beşiktaş- Kadıköy arasında gerçekleşen bir vapur seferi süresince deneyimlenmek üzere farklı dünya görüşlerine sahip iki yolcunun vapurdaki karşılaşmasını konu edinen yeni bir dijital tiyatro eseri tasarlanacaktır. Örneğin, Kadıköy’e yolculuk etme amacıyla Beşiktaş İskelesi’nde bekleyen yolcuları bir dijital sanat eseri karşılayacak. Kurgulanacak hikayenin can alıcı bir anını yansıtan bu resme iliştirilmiş QR kod yardımıyla yolcular, eseri telefonlarına aktarıp vapur seyahatleri boyunca resimde yer alan karakterlerden bir tanesinin gözünden canlandırılan oyunu dinleyecektir. Kadıköy iskelesine indiklerinde ise onları iskelede karşılayacak aynı resmin üzerindeki kodu okutup bu sefer kurgulanan hikayeyi diğer karakterden dinleyerek hikayeyi tamamlayacaklardır. Bu projenin üç temel araştırma noktası vardır: 1)Görsel imge ve sese dayalı bir dijital eserde hikayenin geçtiği mekan ile katılımcının olduğu mekanı ortaklaştırarak kapsayıcı (immersive) bir deneyim oluşturmanın olanakları araştırılacaktır, 2)Dijital performanslarda merkeziyeti azalan dramatik metin yazımını içeren kapsayıcı bir deneyim oluşturmanın yolları aranacaktır, 3)Farklı perspektifler ve karşılaşma kavramlarını karakterlerin temsil edeceği toplumsal değerler ve önyargılar üzerinden vapur yolcularına tartıştırmak ve “diğer yakada” duran insanların hikayelerini dinleyerek toplumsal önyargılarla hesaplaşmaya davet edileceklerdir. Karşı yaka metaforu genel anlamıyla farklılıkların öne çıkarıldığı kutuplaştırıcı bir anlayıştan özgürleşip farklı kimlikleri birbirine bağlayan “vapur” ve “iskele” mekanlarından alınan ilhamla demokratik çoğulcu bir anlatının izi sürülecektir. Böylelikle, Beşiktaş/Kadıköy iskelelerinde karşıya geçmek için bekleyen yolcular öteki’nin sesini dinleyerek zenginleşmeyi vadeden bir yolculuğa çağırılacaklardır.

Boğazın İki Yakası [pdf]